Atardamar Tıkanıklıkları Hakkında Bilgi Sahibi Olmak hayat Kurtarabilir!

Medical Park Uşak Hastanesi Kalp Damar Cerrahı Op. Dr. Metin Gülcüler; Atardamar tıkanıklıklarının, vücudun herhangi bir yerindeki bir atardamarda görülebileceğini belirtmekle beraber en sık görüldüğü organlar ve bu organlarda oluşturdukları hastalıklar, nedenleri ve dikkat edeceğimiz hususlar hakkında şu bilgileri verdi:

1-) Kalbi besleyen damarların tıkanması: Bu durum kısa süreli olursa kalp spazmına, uzun süreli olursa kalp krizine neden olabilir. Kalp krizi sonrası ani ölüm veya kalp yetmezliği gibi durumlar oluşabilir.

2-) Beyine kan götüren boyun damarlarının veya beyin içi damarların tıkanması: Beynin hasar görmesine, bunun sonucu olarak ta sıklıkla vücudun yarısının felcine (inme) ve bazen ölüme neden olabilir.

3-) Böbrek atardamarının tıkanması: Böbrek işlevlerinin bozulması sonucu hipertansiyona veya böbrek yetmezliğine neden olabilir.

4-) Bacaklarımıza ve kollarımıza giden atardamarların tıkanması: Tıkanan damarın yerine, büyüklüğüne ve tıkanmanın oluşma süresinin ani veya zamanla yavaş yavaş olmasına göre farklı hastalıklar oluşturur. Ani gelişen tıkanıklıklar eğer cerrahi müdahale ile hemen açılmazsa tıkanan damarın kanlandırıp beslediği alanın yerine göre, el, ayak, kol veya bacakta gangrene, dolayısıyla da bu uzuvların kesilmesine neden olabilir. Eğer tıkanma süreci, damarın yavaş yavaş daralarak tıkanması şeklinde olmuşsa, hastalık genellikle yolda yürürken bacaklarda ağrı olması, dinlenince ise geçmesi şeklinde başlar. Tıkanıklık ilerledikçe yürüme mesafesi giderek kısalır. Tıkanıklık daha da ilerlerse, hasta yattığı zaman bacaklarda istirahat ağrıları oluşur; hasta bacaklarını sarkıtarak uyumaya ve ağrılarını hafifletmeye çalışır. Tıkanıklığın daha da artığı durumlarda ise hastanın ayak ve bacağında sürekli geçmeyen şiddetli ağrılar başlar; ayak ve bacaklarda kangren oluşur ve bu da, ayak ve bacağın kesilmesine neden olabilir.

5-) Diğer bölgedeki bir atardamarın tıkanması: Nadir olarak, bağırsak, karaciğer gibi diğer organlarda da atardamar tıkanıklığı oluşabilir. Akciğer atardamarı tıkanıklığı diğer atardamarlardan farklı olarak genellikle vücuttaki toplardamarların içindeki pıhtının kopup akciğer atardamarını tıkaması ile oluşur. 

Atardamar tıkanıklığı neden olur?

1-) ANİ (Akut) TIKANIKLIKLAR: Atardamarlarda ani olan tıkanıklıklar genellikle kalpte oluşan bir pıhtının veya damarların içinde oluşan bir pıhtının kopup daha küçük bir damarı aniden tıkaması şeklinde olur. 

a-) Kalpte pıhtı oluşması: Kalpte ritim bozukluğu, kalp kapak hastalıkları veya protez kapaklar, kalp krizi sonrası veya kalbin içindeki çeşitli iltihabi sebeplere bağlı olarak kalbin içinde pıhtı oluşabilir. Bu pıhtılar kalbe yapışık olup, koptukları zaman vücudun herhangi bir yerine giderek ani damar tıkanmalarına sebep olabilirler.

b-) Damarın içinde pıhtı oluşması: Damarın içindeki damar sertliğine, atardamarda genişleme ve balonlaşmaya, damar içi iltihap yapan bazı hastalıkları (Behçet, Skleroderma ...), kanın içindeki pıhtılaşmayı arttırıcı çeşitli kan hastalıkları, kanser, enfeksiyon veya travma gibi sebeplerle oluşur. Damarın içinde gelişen pıhtılar direkt damarı tıkayabilir veya pıhtının kopup daha alt taraftaki küçük damarları tıkaması ile çeşitli hastalıklar oluşturur.

2-) ZAMANLA OLAN (Kronik) TIKANIKLIKLAR: Kronik tıkanıklıkların en sıklıkla görülen sebebi damar sertliğidir (Ateroskleroz). Ayrıca şeker hastalarında, direk sigaraya bağlı olan hastalıklarda (Buerger hastalığı) veya iltihabi bazı damar hastalıklarında kronik atardamar tıkanıklıkları görülebilir. Kronik atardamar hastalıkları risk faktörleri ortadan kaldırılmadığı veya tedavi edilmediği sürece ilerleme eğilimine sahiptir.

Dikkat edilmesi gerekenler

Op. Dr.Metin GÜLCÜLER;’’Şeker hastalığı hem damar sertliği oluşum sürecini hızlandırır hem de kendisi yıllar içinde atardamarlarda tıkanmaya neden olabilir. Bu nedenle kan şekerinin sürekli olarak kontrol altında olması yıllar içinde şeker hastalığına bağlı gelişebilecek atardamar hastalıklarından korunmamızda önemlidir’’ derken özellikle sigara ve kötü kolesterole dikkat dedi.

Sigaraya kesinlikle hayır!

Damar sertliğinden korunmak için sigara kesinlikle içilmemelidir. Sigara damar sertliğini arttırmasının yanı sıra kendiside bazı kişilerde direkt atardamar iltihabı ve tıkanıklığı yapabilmektedir.

Kötü kolesterola dikkat!

Damar sertliğini arttıran önemli bir unsurda kandaki kötü kolesterol (LDL) seviyesidir. Kolesterol seviyesindeki yükseklik ile damar sertliği gelişimi arasında paralellik vardır. Kolesterolden fakir diyet, fiziksel egzersizler kolesterolünüzün normal seviyelerde olmasına yardımcı olacaktır.