Medical Park Hastanesinden Çocuk Hastalıkları Konusunda Anne ve Babalara Uyarılar.

 

Çocukluk çağında alerjik hastalıkların yanı sıra en sık görülen uzun süreli hastalıklardan biri olan gece alt ıslatma (enürezis nokturna) hakkında Medical Park Uşak Hastanesi Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı Dr. Musa Ersoy şu bilgileri verdi ve anne-babaları uyardı:

Çocuklarda gece alt ıslatma; mesane kontrolünü yaşıyla orantılı olarak sağlayamaması, beklenen yaşın üstünde ve istemsiz işeme olayıdır. Çocukluk çağında alerjik hastalıkların yanı sıra en sık görülen uzun süreli hastalıklardandır. Görülme sıklığı; 5 yaşında ki çocuklarda yüzde15-20, 7 yaşında yüzde 10, 10 yaşında ise yüzde 5 olup,18 yaşında bile oran yüzde 1’ler dedir. Her yıl hastaların yüzde 5-10’unda kendiliğinden iyileşmeler görülür, ancak oranlar yine de oldukça yüksektir. Hastalığın görülme sıklığı erkek çocuklarda daha fazladır.

 

Enürezis nedir?

- Yatağa ya da giysilere tekrarlayan biçimde idrar kaçırma,

- Birbirini takip eden 3 ayda haftada en az 2 kez ortaya çıkan sıklıkta olma,

- Çocuğun yaşının en az 5 olması,

- Bu davranışın bir ilacın (diüretik=idrar sökücü ilaçlar) veya genel bir tıbbi durumun (şekerli veya şekersiz diyabet, spina bfidea gibi doğuştan bozukluklar, epilepsi hastalığı) etkilerine bağlı olmaması durumunda enürezis söz konusudur.

 

İdrar kaçırma gece (nokturnal), gündüz (diürnal) veya her ikisinde de (kantinu) olabilir. Gündüz idrar kaçırmaların 1/3’ü sıkışma idrar kaçırmasıdır. Bu çocuklar tuvalete koşarken veya giysilerini çıkarırken idrar kaçırırlar. Daha çok kızlarda olup, aşırı mesane spazmı veya oyuna dalma öyküsü mevcuttur. Bazen çocuk en az 6 aylık bir kuru dönemden sonra idrar kaçırmaya başlar (sekonder enürezis). 5-8 yaş grubu kızlarda daha sık olup, psikolojik etmenler (yenidoğan kardeş, ev değişikliği, anne-baba ayrılığı veya ölümü vb) suçlanır.

 

Enürezis nedenleri:

Belirgin bir neden saptamak oldukça zor olmakla beraber biyolojik ve psikolojik nedenler suçlanır:

 

Biyolojik nedenler:

·         Ailesel yatkınlık: Hastaların birinci derece yakınlarında enürezis öyküsü yüzde 70-75 oranındadır. Tek yumurta ikizlerinde görülme oranı yüzde 70, çift yumurta ikizlerinde yüzde 35’tir.

·         Mesane (idrar torbası) fizyolojisindeki sorunlar: Mesane kapasitesi düşük olan çocuklar, gündüzleri sık sık fakat az miktarda idrar yaparlar. Ancak bu durum mesanenin fiziksel bir bozukluğu olmayıp fonksiyonel bir durumdur.

·         Normal etkenler: İdrar salınımını kontrol eden ADH (antidiüretik hormon) gündüzleri daha fazla salgılanır, gece azalır. Bu ritmin olmaması enürezisi kolaylaştırır.

 

Psikososyal etkenler:

·         Tuvalet Eğitimi: Erken veya geç başlanan tuvalet eğitimi, ebeveynlerin aşırı katı veya aşırı hoşgörülü davranması önemli etkenlerdir. Tuvalet eğitimine başlama yaşı çocuğa göre değişmekle birlikte; 18-30 aydır (ortalama 2 yaş). Uzun süre bez bağlanması, çocuğun özgüven duygusunu azaltır.

·         Psikolojik Etmenler: Ailede ölüm, boşanma ve geçimsizlikler gibi ailesel sorunlar, yeni bir kardeş, okul başarısızlığı veya aşırı başarı beklentisini karşılayamama gibi nedenler kolaylaştırıcı faktörlerdir.

 

Bu sorunu olan aileler ne yapmalı?

• Öncelikle sorunun saklanması gereken bir durum olmadığı, tam aksine tedavi gerektiren bir durum olduğu kabullenilerek hekime başvurulması gereklidir.
• Hekim ayrıntılı bir öykü aldıktan sonra muayenesini yapacak ve duruma sebep olabilecek nedenleri araştırmak için gerekli tetkikleri isteyecektir. İdrar tetkiki ve idrar kültürü en başta istenen tetkiklerdir. Enfeksiyon saptanırsa gerekli tedavi yapılıp, ilgili görüntüleme tetkikleri (ultrasonografi, işeme sistoünetrografisi gibi) istenir ve bu şekilde bu sorun giderilmeye çalışılır.
• Bu arada mesane ve böbreklerle ilgili sorunlar (tıkanıklık, yapışıklık, mesane boynu anormallikleri, vesico-üretral reflü vb), şekerli veya şekersiz diyabet, epilepsi, geniz eti, büyük bademcikler ve uykuda solunum durması gibi birçok organik hastalık ekarte edilmeye çalışılır, gerekirse bunlarla ilgili tetkikler yapılır.

 

Enürezis Tedavisi

 

Motivasyon Teknikleri:

1-Kayıt Tutma ve Ödüllendirme: Geceleri takvim üzerinde çocuk ıslak veya kuru şeklinde işaretler (yazma bilmeyenler güneş – bulut resmi kullanabilir) yapılır, kuru günler çoksa çocuk ödüllendirilir (daha çok duygusal ödüllendirme şeklinde). Cezanın yeri yoktur; ancak üstünü kendisinin değiştirmesi veya yatak değiştirmeye yardım etmesi istenebilir.

2-Sıvı Kısıtlaması – Gece Uyandırma: Akşam yemeği sonrası sıvı alımı kısıtlanır, bu konuda sorumluluk çocuğa verilir, aile denetleyicidir. Yattıktan 1-1.5 saat sonra tam olarak uyandırılıp idrarını yapması sağlanır.

 

Mesane ve Sfinkter Jimnastiği:

Gündüz mümkün olduğunca idrarını yapmasını ertelemesi, idrarını yaparken aniden kesip tekrar yapması mesane kontrolü kazanılmasında yaralı olabilecektir.

 

Alarm Cihazı

Gece, elbisesinin yakasına tutturulan elektronik bir devre ve iç çamaşırının dışına yerleştirilen bir sensörden oluşur. İdrar geldiğinde sesli uyaran çalışır, çocuğu uyandırır.

 

İlaç Tedavisi

Oksibutinin, imipramin, dermopressin grubu ilaçlar hastanın durumuna göre 3-6 ay gibi sürelerle kullanılmaktadır.

 

Son olarak Uzm. Dr.Musa Ersoy; ‘’Tedavide başarı; yakın aile-hekim işbirliği, çocuğun tedaviye aktif olarak katılımı ve düzenli kontrollerle daha da yüksek olmaktadır. Çocuğun motivasyonu ve davranışlarının düzenlenmesi açısından psikoterapi, tedavide önemli bir destekleyici unsurdur. Her şeye rağmen tedavide cevap alınıp tedavi kesildikten sonra tekrarların olabileceği unutulmamalıdır’’dedi.