Teknolojinin ve sosyal medyanın insan üzerinde en çok etkiye sahip olduğu yaşadığımız bu dönemde birçoğumuzun korkulu rüyası “DOLANDIRILMAK” oldu. Dolandırılmayı insanın yalnız malvarlığını heba etmesi olarak görmemek gerekir çünkü kandırılma hissi insanın psikolojisi üzerinde de tahribat yaratmaktadır.
Peki bu dolandırıcılık suçu hukuki anlamda neyi ifade etmektedir?
Dolandırıcılık suçu ve unsurları 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde tanımlanmıştır. TCK m.157’ye göre dolandırıcılık suçu; “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kişinin kendisine veya başkasına yarar sağlamasıdır. Bu halde fail hakkında, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası uygulanacaktır” şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz madde şunu belirtmektedir. Bir kişi kendi yararına olacak şekilde başkasının iradesini sakatlayarak malvarlığını zarara uğratırsa bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasına mahkum olur. Söz konusu durumda korunan hukuki yarar dolandırılan kişinin mülkiyet hakkıdır. Ancak yazımızın giriş kısmında da belirttiğimiz üzere suçun konusu yalnızca malvarlığı olmayıp aynı zamanda dolandırılan kişinin iradesinin sakatlanmasıdır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 14.02.2017 tarihli, 2014/15 E. ve 2014/419 K. sayılı kararına göre; “Dolandırıcılık suçunu diğer malvarlığına karşı işlenen suç tiplerinden farklı kılan, aldatma temeline dayanan bir suç olmasıdır. Bu sebepten dolandırıcılık suçunun hukuki konusu birden fazladır. Bu suç işlenirken sadece malvarlığı zarar görmemektedir. Malvarlığı zarara uğratılırken, mağdurun veya suçtan zarar görenin iradesi de hileli davranışlarla yanıltılmaktadır”. Yargıtay kararları ışığında değerlendirme yapıldığında dolandırıcılık suçu mağdurun aldatılması temeline dayandığı görülecektir.
Hileli Davranıştan Kasıt Nedir ? Suçların Ayrımı Açısından Ne Gibi Bir Fark Yaratır ?
Hileli davranış hususunu örnek üzerinden açıklamak hem hileli davranışın tasviri açısından önemli olacak hem de hırsızlık gibi diğer malvarlığına karşı işlenen suçlardan dolandırıcılık suçunun farkını ortaya koyacaktır. Şöyle ki;
Hukuk Fakültesinde okuduğum yıllardaceza hukuku dersini veren profesörümüzün vermiş olduğu örneği şu şekildeydi: bir kişinin telefonunun habersiz ve kişi farkında olmadan alınıp gidilmesihalinde HIRSIZLIK suçu oluşur.
Oluşan basit hırsızlık suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapistir.
Telefonun sahibi telefonunun kendisinden izni olmadan alınacağını fark ediyor ve karşı koymasına rağmen kendisine yönelik uygulanan şiddet sonucunda telefonu elinden zorla alınıyorsa YAĞMA(GASP) suçu oluşur.
Oluşan basit yağma suçunun cezası 6 yıldan 10 yıla kadar hapistir.
Telefonun sahibinden belli bir süre kullanmak için kiralanan telefonun süre sonunda sahibine iade edilmemesi halinde GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA suçu oluşur.
Güveni kötüye kullanma suçunun cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır.
Telefonumu evde unuttum, şarjım bitti bir yeri arayabilir miyim diye izin alınarak hileli davranışlarla telefonun sahibini kandırarak telefonun alınıp gidilmesi halinde DOLANDIRICILIK suçu oluşur.
Oluşan basit dolandırıcılık suçunun cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.
Yukarıda vermiş olduğumuz örneklerden anlaşılacağı üzere yalnız malvarlığına yönelik bir suçun işlendiği hallerde verilecek olan ceza miktarı, iradenin sakatlanması nedeniyleoluşan suçun olması halinde verilen cezadan çok daha düşüktür. Bunun nedeni kişinin iradesinin sakatlanması ile içine düşeceği buhran ve aynı zamanda kişinin toplumun bir parçası olarak değerlendirdiğimizde toplumda güvensizlik ortamının yaratılacağı kanısıdır.
TCK m.158’de dolandırıcılık suçunun nitelikli halleri sayılmıştır. Dolandırıcılık suçunun temel şekli uzlaştırmaya tabi iken, nitelikli halleri uzlaştırma dışı bırakılmıştır. Dolandırıcılık suçunun basit ve nitelikli halleri, malvarlığına karşı suçlardan olduğu halde takibi şikayete bağlı tutulmamıştır.
Dolandırıcılık Suçunun Birden Fazla Mağdura Karşı İşlenirse Ne Olur ?
Toplum açısından dolandırıcılık suçunun en tehlikeli hali mağdur sayısının birden fazla olması halinde ortaya çıkmaktadır.
Dolandırılan her bir kişiye karşı suç işleme kararının olup olmadığına bakılmaksızın her suçtan mağdur sayısınca dolandırıcılık suçundan cezalandırılma hali ortaya çıkacaktır. Şöyle ki dolandırılan kaç kişi varsa her biri için ayrı ayrı 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecektir.
Dolandırıcılık Suçunda Etkin Pişmanlık Hali Mevcut Mudur?
Suçu işleyen kimsenin etkin pişmanlıktan yararlanması halinde verilecek olan cezada indirime gidilecektir. Etkin pişmanlıktan yararlanmak isteyen sanık veya şüphelinin muhakkak mağdura vermiş olduğu zararı kısmen/tamamen gidermesi şart olarak koyulmuştur.
TCK m.168’de öngörülen etkin pişmanlık halinin uygulamasında ikili bir ayrıma gidilmiş olup suçu işleyen kimse hakkında hazırlanacak olan iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesinden önce zararın giderilmesi halinde verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilecektir
İddianame mahkeme tarafından kabul edilip henüz hüküm verilmeden zarar giderilirse kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilecektir.
Suçu işleyen kişinin etkin pişmanlıktan yararlanması hususunda mağdurun rızası aranmamaktadır. Ancak söz konusu durumun istisnasını zararın kısmen giderilmesi halinde mevcut olacaktır. Şöyle ki zarar tamamen giderilmemiş ise mağdurun rızası olmaksızın etkin pişmanlık hükümleri uygulanamaz.
NELER YAPMALIYIZ
- Alın teri olmayan kazanç kapısından uzak durmalıyız.
- Hakkımızdan fazlası teklif edilen işleri kabul ederken oluşabilecek tüm sonuçları değerlendirmeliyiz.
- Hakkınızda …. Sayılı dosya nedeniyle icra takibi açıldı, şu hesaba para yatırın mesajlarını gördüğümüzde muhakkak UYAP VATANDAŞ PORTAL üzerinden kontrol etmeliyiz.
- Tebrikler Kazandınız linke tıklayarak formu doldurun 10 Bin TL hesabınıza gelsin mesajlarına itibar etmemeliyiz.
- Oğlunuzun/Kızınızın eşiniz veya kendinizin adı yazılarak …. Cumhuriyet Başsavcılığındaki …. Dosyası hakkında ödemeyi şu hesaba yapın şeklinde mesajlara itibar etmeyiniz
Yukarıda belirttiğimiz tüm haller dolandırıcılık suçunu oluşturmakta olup bir anlık gafletle suçtan mağdur olursanız en kısa zamanda konunun uzmanı bir avukata ve Cumhuriyet Başsavcılığa başvurarak zararınızın giderilmesini talep edebilirsiniz.
Kardeşim çok yararlı ve akıcı bir yazı kaleme almışsın. Hukuk gibi sıkıcı bir konuyu okunabilir hale getirmiş ve konuyu tüm yönleri ile alıp çok güzel ifade etmişsin. Allah fırsat vermesin dolandırıcılara bu cağın mesleği haline geldi adeta maalesef bu yanlış ve iğrenç fiile bulaşan insanımızın sayısı da hayli fazla. Eskisi gibi utanmada kalkıp gidince ve değil söz senet bile para etmez hale gelince ve cazalar da zamanla caydırıcı olmaktan çıkınca ve ıslah kısmı ihmal edilince suça bulaşanların olay buraya sürüklendi. Kamu yararı düşünülerek ve Devletin itibarı da gözetilerek kalene alınan ve halkın hakkını ararken halka hak arama yolunu da gösteren harika tondaki yazın için seni kutluyorum kardeşim. Bazı yazıları binlerce Uşak li tarafından paylaşılmış yüz binin üzerinde reytingler görmüş yazılar kaleme alan kendi çapında bir gazeteci ve Uşak Haber merkezinin yıllarca editörlüğünü de üstlenmiş bir köşe yazarı da olarak kutluyorum yazar ve avukat kardeşimi. Böyle bir kalemin bu akıl ve vicdanın bu mandanı cesaret ve nezaketin sahibi olan kişiyle arkadaş olmanın verdiği ömür ve memnuniyeti de ayrıca ifade etmeliyim. Kardeşimsiniz ikinizde avukat beyler ve adamsınız iyi birer avukat olmanın yanısıra vesselam..