Uşak'ın Uhrevi Merkezlerinden; Burma Camii!

05 Kasım 2013 Salı 14:39

Evliya Çelebi Uşak’ı ziyaretinde: (…ve Hacı Mustafa Camii Kıble babı üzere tarihi şudur.”Beni Hazel Cumatüşşerif ve mevazuu Latif EL-Hac Mustafa Bin Hacı Hasan garerullah Liseyyi atihi,”diye bu camiden bahseder.) Kubbeli kubbesi kurşun kaplamalı, minaresi burmalı olduğundan bu ismi almıştır.

Evliya Çelebi Ulu Camii ve Burma Cami’den bahsederken; “Bu iki cami’nin cemaati gayet boldur” diye yazar. 1867 ve 1922 yıllarında iki defa yangın gören camii 1922-1968-1988 yıllarında tamirat görmüştür.

Dış cephesi mozaik ile kaplanmış içi çinilerle süslenmiştir. Cami daha önce 230 yıl kadar evvel bir tamir görmüş olup bu tamirat, cami kapısının sağında bulunan kitabeden anlaşılmaktadır. Ve kaynaklarda şöyle geçer. “Çünkü harabe müşrif oldu bu Cami ey humam Hoş delalet kıldı tamirine Abdullah imam Hayr’a sai olduğu için ol aziz-i muhterem Yeğinle buldu hayatı, Kubbe, şadırvan cam çün minare geyecek başına bir zerrin külah dedi tarih bir müverrih Cami oldu bu tamam sene Hicri 1185 yılı” (Miladi 1771).

Burma Camii Halı pazarı semtinde olduğundan gerçekten çarşı esnafından teşekkül eden cemaati boldur. Ulu camide olduğu gibi 1968’de yapılan tamirat’ı ise Halk yardımı ile yapılmıştı. Camii, uzun zaman Hacı Osmanoğlu Vakfı ile beslenmiştir.

Vakfın sahibi Hacı Osmanoğlu Hüseyin Ağa’dır. Burma caminin, bitiştiğinde (şimdi yıkıldı) ki hücrede Şeyh Husamettin Uşşaki yaşamış. Caminin yapılışından elli yıl kadar sonra Uşak’a gelmiş ve burada Uşsakiye yolunu kurmuştur.

Caminin bir ana kubbe ve ikinci kubbe de kapı çıkışındaki küçük kubbe olmak üzere şimdiki haliyle üç kubbesi vardır. Doğusunda, Park tarafta 2, Güneyde 2, avlu yönünde 2 olmak üzere 6 tane penceresi olup, minaresinin kapısı dışarıdan açılırdı. 6 basamak merdivenden çıkarılarak girilirdi şimdi (Hoparlör kullanıldığı için minareye çıkılmıyor) iptal edildi. Caminin avlusuna Hacı Gedik Hanı yönündeki caddeye 5 basamak Güneyindeki Eski Deve Hanı önündeki caddeye 4 basamaklı merdivenden inilip çıkılmakta olup, Hacı Gedik hanına doğru olan merdivenlerin Ulu Camiye bakan yüzünde bir çeşme vardı şimdi akmıyor.

Çeşmenin iki adet (Aynası) taşı alınarak caminin Güney cephe duvarına konulmuş, çeşme yarı beline kadar beton ve asfalta gömülmüştür. Burma Caminin Kuzey batı ve Kuzeyinde ve de doğusunda Eski buğday pazarı köprüsüne cephe, dokuz sele çayı boyunca dükkanlar vardı buraları yıkıldı, yeni imar planına göre yeşil alan park yapıldı. Bu cephede yani Koca mezara (şimdiki ayakkabıcılar çarşısı ve sebze pazarı) doğru olan cephesindeki Yürü dedeye ait mescit yıkıldı. Şimdi yalnızca Yürü Dede’nin(Pir Hazretleri'nin Uşak'taki yöresel adı) mezarı caminin yan duvarına sırtını vermiş yatıyor.

Mimari özelliklerine bakılarak 16. yy. yapıldığı sanılan Burma caminin taş kapısının sağındaki kitabeden 233 yıl önce onarıldığını bize bildirir. Sivri kemerli taş kapı cemaatten giriş mekanına açılır. Burma cami bitimini sonradan eklendiği sanılan giriş mekanına iki kare mekandan oluşur.

Ana mekan sekizgen kasnağa oturan büyük kubbeyle örtülüdür. Pencereler küçük olduğundan caminin içi loştur. Taş oyma mahrup üçgen biçimli olup makarnaslarla bezelidir. Geç dönemden minberde ise eski parçaların bulunuşu dikkati çeker. Girişin sağındaki tuğla minare sekizgen kaideli silindirik gövdelidir. Gövde de tuğlalar çeşitli biçimlerde dizilerek desenler oluşturulmuştur. Cami avlusu çevresine göre 1 m. Çukurdadır.